Visie en Ambitie

Project SoylentBlue is een onderzoeks- en bewustwordingsinitiatief dat in 2019 is opgestart door freelance onderzoeker Willem Flinterman. Samen met een aantal samenwerkingspartners, onderzoekt en thematiseert Project SoylentBlue de inzet van insecten (meelwormen met name) in de circulaire economie. Dit is een rijk en veelbelovend onderwerp waarmee we nog lang niet klaar zijn. Het is echter de ambitie om in de toekomst onze scope uit te breiden. Meer over onze visies en ambities lees je hier.

Hoe overleven we het antropoceen?

Dit is de vraag die ten grondslag ligt aan de activiteiten van Project SoylentBlue. Net het pleistoceen en het holoceen, is het antropoceen een aanduiding voor een geologisch tijdperk; in dit geval een tijdperk waarvan de karakteristieke kenmerken allemaal zijn veroorzaakt door de mens (andros/antropos in het Grieks) als voornaamste 'natuurkracht‘. De auteur van de term, de Nederlandse atmosfeerchemicus en nobel-laureaat Paul Crutzen (d. 2021), liet het tijdperk beginnen na de Industriële Revolutie (v.a. ca. 1750). Hij verbond het met een versneld broeikaseffect en klimaatverandering als een van de voornaamste kenmerken. Later kwamen daar de aftakeling van de biosfeer door menselijk afval en het massa-uitsterven van diersoorten bij.

Het antropoceen is een wetenschappeijke concept, maar de term is niet waarde-vrij. We zijn het er namelijk met elkaar over eens dat klimaatsverandering, het verlies van biodiversiteit en de stikstofproblematiek lelijke dingen zijn.

Ook heeft de term een belangrijke filosofische implicatie. Door de mens te zien als natuurkracht haalt ons uit de comfortabele isolatie waarin we ten opzichte van de natuur altijd hebben geleefd. De term benadrukt: als onderdeel van de natuur maken we niet alleen andere organismen maar ook onszelf kapot. De natuur zelf heeft overigens nooit onderscheid gemaakt tussen ‘cultuur‘ en ‘natuur‘ en is al lang bezig de excessen van het antropoceen op te lossen — alleen hebben we een lange tijd geleden een punt bereikt waarbij dat niet meer lukt. Net als vele anderen, stelt Project SoylentBlue zich nu de vraag wat we daaraan kunnen doen? Hoe kunnen we met andere organismen samenwerken in plaats van samen naar de knoppen te gaan?

Circulaire doen-en-denktank

Allereerst denken we dat een verandering van ons economische systeem daarvoor nodig is. De lineaire economie — waarbij dingen worden geproduceerd om weg te gooien — heeft de antropoceen-problematiek veroorzaakt, dus daar moeten we van af. Een circulaire, regeneratieve economie is wat ons betreft het alternatief: een manier van duurzaam produceren en consumeren, waarbij aan rest- en bijproducten (vroeger: afval) opnieuw economische waarde kan worden gegeven. Bijvoorbeeld door het opnieuw te gebruiken, of door het te zien als de grondstof voor een nieuw, ander superproduct. We denken dat er binnen de circulaire economie bij uitstek kan worden samengewerkt met andere organismen. Zij zijn namelijk veel beter in recyclen en hergebruiken dan mensen. Want: bestaat er afval in de natuur?

En daarom wil Project SoylentBlue onderzoeken hoe biologische entiteiten kunnen worden ingezet in circulaire, regeneratieve bedrijfsmodellen. Het gaat ons daarbij niet om de toe-eigening van biologische of biochemische processen, maar om echte samenwerkingen met coproducenten, die toevallig dieren zijn, of planten, of schimmels.

Het doel van onze onderzoeksagenda is het vinden van innovaties, die kunnen worden gebruikt door circulaire bedrijven. We laten ons in het onderzoek echter niet sturen, of leiden door mogelijke winstprospecten. Wij willen een ‘doen-en-denktank' zijn – goeie ideeën bedenken en uitproberen, bottom-up en experimenteel. Voor serendipiteit moet daarbij alle ruimte bestaan.

Awareness en educatie

Naast het testen van bio-circulaire businesscases, organiseren we op het moment ook een aantal workshops. Niet alleen over het thema insecten in de circulaire economie, maar ook in bredere zin over ‘ecoliteracy', en het belang van circulair denken en doen in het algemeen. Dit willen we in de toekomst gaan uitbreiden. Voor een circulaire economie, heb je namelijke ook circulair gedrag nodig. En daarom lijkt het ons belangrijk om goed uit te leggen hoe problematisch de situatie is waarin we ons op het moment bevinden — maar ook wat we daaraan kunnen doen. Daarin zijn we best een beetje provocatief. Maar ook altijd opbouwend en vindingrijk: in onze workshops leer je dat “circulair” helemaal niet zo moeilijk is - en we laten je graag zien jij zelf kunt doen om de planeet en je eigen leefomgeving beter te maken.